Árstíðasveiflur í ferðaþjónustu - Ísland í samanburði við valda áfangastaði

Verulega hefur dregið úr árstíðasveiflu í íslenskri ferðaþjónustu síðasta áratug. Ísland hefur á sama tíma farið frá því að vera það Norðurlandanna sem er með mesta árstíðasveiflu, til þess að vera það næststöðugasta.

Þá er árstíðasveiflan hér á líku róli og í mörgum Evrópulöndum sem við berum okkur gjarnan saman við. Má í raun segja að hugmyndin um hina sveiflukenndu íslensku ferðaþjónustu sé nú orðin mýta, a.m.k. í samanburði við næstu þjóðir.

Ágætur árangur hefur náðst í öllum landshlutum við að minnka árstíðasveifluna en hún er minnst á höfuðborgarsvæðinu og mest á Austurlandi.

Þetta er meðal áhugaverðra niðurstaðna sem Jóhann Viðar Ívarsson hjá Ferðamálastofu kynnti á hádegisfyrirlestri í gær en hann hefur tekið saman og birt áhugaverðar niðurstöður um þetta efni í nýrri skýrslu. Mælikvarðinn sem Jóhann notar er svokallað sveifluhlutfall gistinátta á hótelum. Með hlutfallinu er mælt hversu umfangsmikill mánuðurinn með flestar gistinætur er í hlutfalli við meðaltalið á mánuði fyrir árið í heild. Hlutfallið getur þannig verið á bilinu 1 (ef sami gistináttafjöldi er í öllum mánuðum ársins) til 12 (ef allar gistinætur ársins eru í einum mánuði).

Nær jafnvægi 2017

Á myndinni hér til hliðar má sjá hversu mjög árstíðasveiflan minnkaði á sex ára tímabili, frá 2010 til 2017. Sveifluhlutfallið virðist ná jafnvægi í 1,5 frá og með árinu 2017 og hafði þá lækkað um 44% frá 2010. Vart þarf að taka fram að árinu 2020 er sleppt vegna ódæmigerðra aðstæðna.

Næststöðugast Norðurlandanna

Ísland hefur farið úr sveiflukenndustu ferðaþjónustu Norðurlanda fyrir áratug í þá stöðugustu ásamt Finnum og eru þessar þjóðir sér á báti hvað stöðugleika varðar. Norsk ferðaþjónusta er með 40% hærra hlutfall en sú íslenska og dönsk og sænsk 20% hærra.

Á líku róli og mörg Evrópulönd

Sé litið til annarra Evrópulanda gildir hið sama og í samanburði við Norðurlöndin. Ísland sker sig algerlega úr hvað varðar minnkun árstíðasveiflu í ferðaþjónustu síðastliðinn áratug. Sveiflan á Íslandi árið 2019 var 8% minni en nam meðaltali EU28 ríkjanna. Það hefði einhvern tíma þótt saga til næsta bæjar. Ísland er í svipuðum flokki og Frakkland og Spánn en stöðugra en t.d. Ítalía og Bretland.

Árstíðasveiflan eftir landshlutum

Ágætur árangur hefur náðst í öllum landshlutum við að minnka árstíðasveifluna liðinn áratug. Austurland sker sig úr með nokkra hækkun fyrstu árin eftir 2010 og mestu sveifluna allt tímabilið. Höfuðborgarsvæðið var með minnstu sveiflu allan tímann en mesta lækkunin var á Suðurlandi, 36%.

Nánari niðurstöður

Ítarlegri niðurstöður með samanburði og ýmsum tölulegum upplýsingum má nálgast í nýrri skýrslu Jóhanns um Árstíðasveiflur í íslenskri ferðaþjónustu. Skýrsluna má nálgast hér að neðan, ásamt upptöku frá hádegisfyrirlestri þar sem hún var kynnt.

• Skýrslan í heild: Árstíðasveiflur í ferðaþjónustu - Ísland í samanburði við valda áfangastaði
• Upptaka frá fundinum